حمید سرپرست،کارشناس مسائل پولی و بانکی

به مهر و به داد و به خوی و خرد / زمانه همی از تو رامش برد «فردوسی»

در آستانه 14 اسفند ماه که به روز احسان و نیکوکاری، روز ترویج فرهنگ قرض الحسنه مزین شده است نگاهی به عملکرد بانک قرض الحسنه مهر ایران، اولین بانک تخصصی قرض‌الحسنه در کشور خواهیم داشت.

قرض الحسنه از سنت های اسلامی است که در آموزه های دینی فراوان به آنها توصیه شده است. قرض دادن یکی از کارهای خداپسندانه ای است که می توان با آن گره ای از کار فرو بسته انسانی گشود، دلی را شاد کرد و اسباب خرسندی خداوند را فراهم نمود. اهتمام بدین مهم، به گونه ای است که خداوند، وام دادن به غیر را قرض دادن به خود به حساب آورده است، چنان که می‌فرماید: "مَّن ذَا الَّذِی یُقْرِض‌ُ اللَّه‌َ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَـَاعِفَه‌ُ لَه‌ُ أَضْعَافًا کَثِیرَة‌ً " (کیست که به خداوند وام دهد، وامی نیکو، تا خداوند آن را برای او چندین برابر بیافزاید.) بقره‌، 245

شورای فرهنگ عمومی به پیشنهاد بانک قرض الحسنه مهر ایران در سال 1397 و با هدف ترویج سنت نیکوی قرض الحسنه به منظور تقویت حس نوع دوستی در میان آحاد جامعه، روز ۱۴ اسفند را به نام روز «ترویج فرهنگ قرض الحسنه» نامگذاری کرد.

پیشنهاد مطرح شده بانک قرض الحسنه مهر ایران به منظور بررسی کارشناسی در کمیسیون نامگذاری روزهای خاص متشکل از نمایندگان منتخب اعضای شورای فرهنگ عمومی و همچنین نمایندگان فرهنگستان های چهارگانه مطرح و با موافقت کارشناسان پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی، برای تأیید نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شد و باتوجه به اهمیت ترویج و احیای فرهنگ قرض الحسنه در جامعه، روز ۱۴ اسفند مصادف با روز احسان و نیکوکاری، به نام روز «ترویج فرهنگ قرض الحسنه» نامگذاری شد.

تاسیس بانک قرض الحسنه مهر ایران؛ نقطه عطف اشاعه ی فرهنگ قرض الحسنه

امروزه کلمه قرض الحسنه با نام  بانک قرض الحسنه مهر ایران عجین شده است به نحوی که وقتی کلمه قرض الحسنه به ذهن و زبان افراد جاری میشود ناخواسته نام بانک قرض الحسنه مهر ایران به عنوان اولین و بزرگترین بانک قرض الحسنه در کشور به ذهن افراد متبادر می گردد و این نشانه بارزی است که عملکرد یک بانک تخصصی با سابقه 14 سال فعالیت را تایید می کند. بانکی که در 22 آذر 1386 با سرمایه اولیه ۱۵ هزار میلیارد ریال و با مشارکت بانک های دولتی توسط ریاست محترم جمهوری وقت افتتاح شد و در بدو امر با ۲۰۰۰ واحد بانکی متشکل از ۳۰۰ شعبه واگذاری از بانک های سهامدار و ۱۷۰۰ واحد بانکی ( باجه) مستقر در شعب بانک های سهامدار شروع به کار نمود. این بانک یکی از بهترین ساختارهای مالکیتی را در بین بانک ها داراست و مجموعه 10 بانک خصوصی و سهامداران این بانک به ترتیب عبارتند از:

بانک ملی ایران 21.5% ، بانک ملت 15.5% ، بانک صادرات ایران 14.3% ، بانک سپه 11.3%، بانک تجارت 11.7%، بانک مسکن 9.8%، بانک کشاورزی 9.8%، بانک رفاه کارگران 3.5%، بانک صنعت و معدن 2.04% و بانک توسعه صادرات .0.96%

عملکرد بانک قرض الحسنه مهر ایران در آینه آمار

برای بررسی عملکرد اولین بانک تخصصی قرض الحسنه در کشور بایستی به سراغ آمارها برویم جایی که روندها و مسیر فعالیت های یک بنگاه اقتصادی را نشان می دهد. میزان سرمایه اولیه، شفافیت مالی، تعداد مشتریان، میزان منابع، تعداد و مبلغ تسهیلات پرداختی، میزان مطالبات، سودآوری، افتخارات ملی و بین المللی، نوآوری ها و ابتکارات، تعامل با نهادهای حمایتی چون کمیته امداد، بهزیستی و میزان فعالیت در حوزه مسئولیت اجتماعی از جمله آیتم های مهم بررسی یک بانک به شمار می رود که در ادامه به تلخیص به آنها اشار می کنیم.

افزایش سرمایه اولیه

یکی از باثبات‌ترین سرفصل‌های صورت مالی، سرمایه ثبت شده بانک‌ها است و این عنصر از صورت‌های مالی تأثیر بااهمیتی در نسبت‌های مالی دارد و یکی از شرایط لازم برای حفظ سلامت نظام بانکی به شمار می‌رود. از مهم‌ترین نسبت‌های نظام بانکی می‌توان به نسبت کفایت سرمایه اشاره کرد. طبق قوانین حاکم بر بانکداری ایران این نسبت از تقسیم سرمایه پایه به جمع دارایی‌های موزون شده بر حسب ریسک محاسبه می‌شود و باید حداقل ۸ درصد باشد. از آنجا که نسبت کفایت سرمایه، با توجه به روند رشد دارایی‌ها و گسترش فعالیت‌های بانک روند کاهشی را داراست؛ بنابراین اصلی‌ترین راهکار در خصوص مدیریت و ایجاد تعادل میان سرمایه و ریسک‌های موجود در دارایی‌ها، افزایش سرمایه است.

سرمایه بانک مهر ایران در بدو تأسیس (سال ۱۳۸۶) مبلغ ۱۵هزار میلیارد بود که پس از افزایش سرمایه سال ۱۳۹۹ به ۲۵هزار میلیارد ریال و با مصوبه مجمع عمومی سال 1400 سرمایه این بانک در چند مرحله به 50 هزار میلیارد ریال افزایش یافت.

شفافیت مالی

بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، شفافیت را نه به‌عنوان یک شعار، بلکه به‌عنوان الزامی اساسی مد نظر قرار داده و در این راستا اقدامات مختلفی را انجام داده است از جمله: انتشار مداوم و به موقع صورت‌های مالی حسابرسی نشده و بارگزاری هر سه ماه یکبار در وب سایت بانک، صورت‌های مالی حسابرسی شده پس از تصویب توسط مجمع عمومی، نخستین برگزارکننده مجامع عمومی شبکه بانکی بدون هیچ بند حسابرسی، انتشار شاخص های مهمی چون تعداد مشتریان، تعداد و مبلغ تسهیلات پرداختی.تعداد شعب فعال، تعداد خودپردازها و پایانه‌های فروشگاهی، نسبت مطالبات به کل تسهیلات و نسبت کفایت سرمایه، آمار و اطلاعات مربوط به حوزه‌های خاص عملکردی مانند تعداد و مبلغ تسهیلات پرداخت شده در بخش‌هایی همچون ازدواج، توانمندسازی مددجویان نهادهای حمایتی و... را نیز به‌صورت مستمر منتشر می‌کند.

سودآوری

از شاخص های مهم یک بنگاه اقتصادی که بقای سازمان را تضمین می نماید سودآوری است. این بانک بابت تسهیلات پرداختی خود، سودی از مشتریان دریافت نمی‌کند و کلیه تسهیلات بانک تنها مشمول دریافت کارمزدی بین صفر تا ۴ درصد است با این وجود براساس آخرین آمارهای رسمی اعلام شده حاکی از آن است که طی ۶ ماه نخست امسال، ۱۵ بانک کشور سودده و ۱۲ بانک زیان‌ده بوده‌اند. در این بین بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با سود انباشته ۱۵۱۹ میلیارد تومان تا پایان ۶ ماهه ۱۴۰۰، در جایگاه ششمین بانک سودده کشور قرار گرفته است. البته در بررسی‌های انجام شده، برای اغلب بانک‌ها صورت‌های مالی ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ لحاظ شده است. در حالی که اگر صورت‌های مالی ۹ ماهه برای بانک قرض‌الحسنه مهر ایران منظور می‌شد، این بانک با ۲۰۶۰ میلیارد تومان سود انباشته در رتبه چهارم بانک‌های کشور قرار می‌گرفت.

همکاری و تعامل با نهادهای حمایتی

بانک قرض الحسنه مهر ایران همیشه یکی از یکی از محورهای اصلی پرداخت تسهیلات خود را توانمندسازی مددجویان نهادهای حمایتی و گره‌گشایی از کار محرومان قرار داده و بر همین اساس بخش قابل توجهی از تسهیلات خود را معطوف به این حوزه کرده است.

بکوشید و خوبی به کار آورید/ چو دیدید سرما، بهار آورید (فردوسی)